Sinds 2013 beschikt Koelhuis Bergmans over een optische sorteermachine, de Smart Grader 410 van Miedema, inmiddels GeJo. . Hiermee worden ongewassen aardappelen gesorteerd en gelezen.
De nieuwe sorteermachine is los opgesteld van de Dijkstra bunkersorteermachine. De machine heeft 10 uitgangen waaronder elke een kist geplaatst kan worden. De grote hoeveelheid uitgangen geeft optimale flexibiliteit. Er kunnen 8 maten onderscheiden worden naast een baan voor kluiten en uitschot. Het is mogelijk scheiding te maken in uitschot. Zo kan schurft in verschillende klassen worden gescheiden of kunnen aardappelen met bijvoorbeeld groeischeuren in een bepaald maat apart worden gehouden voor eigen gebruik. Tot slot kunnen meerdere uitgangen gebruikt worden voor 1 maat zodat de machine als kistenvuller kan fungeren. Zodra een kist afgevuld is schakelt de Smart Grader automatisch over naar een andere uitgang.
Andere manier van sorteren
Optisch sorteren is een hele nieuwe manier van sorteren. De machine vervangt niet direct de gangbare Dijkstra sorteerder maar is een uitbereiding. Grote voordelen zijn:
- Betere maatverdeling: de machine meet de maat van een aardappel op basis van ongeveer 30 foto's. Uit testen en ervaring blijkt dat de machine bij lange aardappelen een fors hogere nauwkeurigheid haalt. Zo hebben wij uit partijen bovenmaat tot 30% ondermaat weten uit te sorteren. Ook banaan- of peervormige aardappelen worden beter gesorteerd.
- Meerdere methoden van scheiden: De machine kan naast vierkantsmaat ook op lengte, knolgewicht of gebrek sorteren.
- Geen probleem bij grote hoeveelheid uitschot: De machine heeft net zoveel werk met een goede als een slechte aardappel. Hierdoor zijn uitschotpercentages van 50% geen probleem.
- Zelfde kwaliteit: De machine wordt niet moe, hierdoor is de leeskwaliteit uniform.
- Andere blik: De machine ziet een aardappel anders dan een mens. Hierdoor ziet hij bepaalde gebreken die een mens niet in staat is te zien. Een mooi voorbeeld is ritnaalden en rhizoctonia.
- Minder beschadiging: de aardappelen ondervinden veel minder hinder dan bij een schoksorteerder.
De nadelen van optisch sorteren t.o.v. gangbaar zijn:
- Capaciteit: Momenteel halen we ongeveer 1 ton per uur per lijn, 4 ton totaal. Dit lijkt erg langzaam echter draait de machine met gemak 12 uur per dag. Hierdoor halen we toch een capaciteit van tegen de 250 ton per week.
- Instellen: Elke partij van elk perceel resulteert in andere meetwaarden. Het optimaal instellen vergt daardoor de nodige tijd.
- Ruis: De machine ziet alles maar soms ook teveel. Met name gebreken die in een partij bijna niet voorkomen zijn lastig uit te sorteren. Kleine spruitjes, holtes of rottige aardappelen kunnen ervoor zorgen dat meetwaarden van aardappelen minder goed worden, waardoor ze verkeerd worden gekwalificeerd.
Voor het instellen hebben we inmiddels ruime ervaring om gebreken via verschillende methoden op te sporen. De ruis wordt met name verkleind door aardappelen alvorens ze over de Smart Grader te drogen in de aanvoerbunker van 30 ton welke uitgerust is met 2 ventilatoren. Partijen die gesorteerd worden door de Smart Grader worden doorgaands nagelezen om ze NAK waardig te kunnen afleveren.
Lengte sorteren
De Smart Grader maakt het mogelijk om partijen op lengte te sorteren (eventueel i.c.m. vierkantsmaat). Het grote voordeel van sorteren op lengte is dat de partij uniformer gescheiden wordt dan bij alleen vierkantsmaat. Deze uniformere partij heeft ook een uniformer stengelaantal waardoor een hogere efficiëntie behaald kan worden in de teelt. Daarnaast is het lengte sorteren een uitkomst voor telers met een lepel of bekerpootmachine of telers die lange aardappelen wensen te snijden.